Kod strukturalnih skolioza imamo rotaciju pršljenskih tela, a ona se odvija tako što tela pršljenova idu na stranu konveksiteta (ispupčenja), a vrtni nastavci na stranu konkaviteta (izdubljenja).
Strukturalne skolioze su uvek praćene koštanim poremećajima, a kao posledica rotacije pršljenova, javlja se gibus (grba). Za razliku od pravih strukturalnih skolioza, funkcionalne skolize ili skolioze položaja su skolioze bez torzije (uvrtanja), bez gibusa.
Prave strukturalne skolioze prema uzroku mogu biti:
- idiopatske – nepoznatog uzroka,
- kongenitalne – nastale usled anomalija u razvoju kičmenog stuba, neuropatske, kod oboljenja gornjeg motoneurona na primer kod cerebralne paralize, donjeg motoneurona kod poliomielitisa itd., miopatske kod distrofije musculorum, zatim skolioza kod akutnih i hroničnih zapaljenja kostiju i td.
Idiopatske skolize nepoznatog uzroka, javljaju se pre zavrsetka koštane zrelosti i najveću progresiju imaju u vreme intenzivnog rasta, pubertetu.
Prema vremenu kada se u životu javljaju dele se na infantilne, javljaju se u prve tri godine života, juvenilne, između treće godine života i početka puberteta (3-10 g), adolescentne koje se javljaju na početku ili oko početka puberteta i do postizanja koštane zrelosti.
Podela skolioza
Prema lokalizaciji skolioze mogu biti cervikalne (vratne), cervikotorakalne (vratno grudne), torakalne (grudne), torako lumbalne, lumbosacralne.
Vrh skoliotične krivine (apex), je najviše rotirani pršljen i on je najudaljeniji od vertikalne ose pacijenta. Najčešće se na jednoj lokaciji kičme javlja jedna strukturalna krivina koju nazivamo primarnom krivinom, a da bi trup ostao izbalansiran ili kompenzovan, iznad i ispod primarne krivine razvijaju se kompenzatorne krivine sa konveksitetom (izbočenjem) na suprotnu stranu.
Do danas se nije uspeo naći pravi uzrok idiopatskih skolioza, ali ima mnogo faktora koji mogu ukazati na mogućnost uzroka: genetski, nasledni faktor; biomehanicki faktori – vrlo su složeni pa često i najmanji poremećaj koštano zglobno mišićnog sistema kičme može započeti proces skoliotičnog krivljenja kičme, faktori rasta, mada izgleda da nije toliko bitna akcelerzcija rasta današnje omladine (visoki imaju češće skolizu od niskih), već je za manifestaciju bitna brzina pubertetskog rasta.
Za razliku od strukturalnih, postoje skolioze položaja ili funkcionalne skolize. One mogu nastati kao posledica skoliotičnog položaja kičme radi kompenzacije. Naime karlica je ta koja daje vertikalni položaj kičmenom strubu. Karlica nagnuta na jednu stranu dovodi do naginjanja kičmenog stuba na istu stranu iI formirnja krivine, sa konveksitetom na stranu spuštene karlice. To je kompenzatorno krivljenje koje može nastati u detinjstvu, pubertetu, produktivnom životu ili starosti. Do funkcionalnih skoliotičnih položaja mogu dovesti i mehanicki faktori kao recimo dugo asimetricno sedenje ili stajanje… zatim do antalgične skolioze dovodi discus hernija usled iritacije nervnog korena. Klinička procena skolioza se vrši testom pretklona, u uspravnom stavu ne mora se primetiti skoliotična krivina. Na RTG-u, koji se radi u uspravnom položaju (stojećem stavu) na vertebrogramu se meri skoliotična krivina po Cobbu.
Skolioza i problemi koje nosi
Skoliotično držanje, kompenzatorno krivljenje u produktivnom životu ili starosti – gde usled statičkih poremećaja kičma trpi stalno neravnomerno opterećenje u pojednim delovima dinamičkog vertebralnog segmenta, pa su uzroci bola, loš balans mišića kičme, trupa i ekstremiteta. Javlja se zamor mišića, istegnuće ligamentata na strani konveksiteta (izbočenja), grč, spazam mišića na konkavnoj strani kao mehanička bol.
Intervertebralni zglobovi trpe pritisak, jer zbog loše biomehanike, ovi su zglobići sa konveksne strane pritisnuti (sabijeni), a istegnute kapsule sa konkavne strane. Imamo takođe i reakciju ligamentarnog aparata, pa nekada usled popuštanja, istezanja ligamenata pojavu listeze, iskliznuća pršljena (laterolisthesis). Kod poremećene biomehanike kičme samo upotreba fizikalnih procedura često, bez rasterećenja kičme samo na kratko pacijenta reši bola. Terapija izbora kod ovakvih stanja, je upotreba mehano procedura, rasterećenje kičme intermitetntnom trakcijom i kiropraksom, a zatim postignuto stanje podržati jačanjem mišića, vežbanjem.
Ono sto je veoma bitno napomenuti, ono na šta možemo uticati su funkcionalne skolioze. Redovni sistematski pregledi dece, jer ukoliko se loše skloliotično držanje ne koriguje imaćemo promene i na koštanom delu kičme i tegobe koje ovo stanje mogu pratiti.